SƠ LƯỢC LỊCH SỬ

Năm 1954, đất nước Việt Nam bị phân chia thành hai miền Nam Bắc. Sau biến cố này, phần đông linh mục, tu sĩ và giáo dân từ Miền Bắc đã di cư vào Miền Nam.

Trong bối cảnh đó, Giáo phận Bắc Ninh chỉ còn một số ít linh mục lớn tuổi và một số thiếu nữ tình nguyện sống độc thân để phụng sự Thiên Chúa và Giáo hội.

Năm 1963, sau khi được bổ nhiệm làm Giám Mục Giáo phận Bắc Ninh, Đức cha Phaolô-Giuse Phạm Đình Tụng đã quy tụ những thiếu nữ nói trên thành“Hội chị em Sống lý tưởng”, huấn luyện chị em về đời sống đức tin, lòng nhiệt thành truyền giáo và cho chị em tham gia vào công việc rao giảng đức tin trong Giáo phận qua việc dạy kinh bổn và Giáo lý, chép các bài giảng và sách Kinh, trông coi và giữ đất nhà thờ… Năm 1983, Đức cha Phaolô-Giuse công bố cuốn “Kinh thánh hóa ngày sống” và Bản Nội Qui cho Hội. Cũng trong năm này, ngài chọn ngày lễ Đức Mẹ Thăm Viếng làm bổn mạng cho Hội, để từ đó, chị em noi gương Đức Maria sống tinh thần, hy sinh, tận tâm phục vụ như một nữ tỳ khiêm hạ

của Thiên Chúa. Số hội viên lên đến 86 người. Đa số chị em sống một mình hoặc tại gia đình,và sinh hoạt thành các nhóm nhỏ (hai hoặc ba người). Bên cạnh đó, 6  cộng đoàn đầu tiên đã được thành lập tại các giáo xứ Đạo Ngạn, Hương La, Yên Mỹ, Vinh Tiến, Hữu Bằng, Đại Từ. Năm 1992, Đức Cha Phaolô-Giuse đổi tên “Hội chị em Sống lý tưởng” thành “Hội chị em Tận hiến”, và soạn thảo tập sách “Tận hiến Ơn gọi và Quy chế” để hướng chị em đến đời sống dâng hiến qua việc thực thi ba lời khuyên Phúc Âm.

Ngày 31 tháng 5 năm 1993, Vị Sáng lập tổ chức cho Hội có cơ cấu quản trị chặt chẽ và bổ nhiệm Ban Điều Hành của Hội gồm 3 chị:

1.  Chị Anna Nguyễn Thị Đính, Trưởng Hội.
2. Chị Anna Nguyễn Thị Chí, Phó hội 1.
3. Chị Anna Nguyễn Thị Chúc, Phó hội 2.

Ngày 23 tháng 4 năm 1994, Đức Cha Phaolô-Giuse Phạm Đình Tụng được bổ nhiệm làm Tổng Giám Mục Hà Nội, và Hội được phát triển đến Hà Nội. Vị Sáng lập thiết lập “Hội chị em Tận hiến” thành Hiệp hội giáo dân “Đức Mẹ Hiệp Nhất” đồng thời ngài nhờ quí sơ Dòng Đức Bà Truyền Giáo trực tiếp huấn luyện cho Hiệp hội với ước muốn các chị em này sống như những tác nhân của sự hiệp nhất trong Giáo hội, và trở nên một Tu hội đời trong tương lai. Ngày 15 tháng 12 năm 1994, Bản Quy chế của Hiệp hội Đức Mẹ Hiệp Nhất đã được Hội Đồng Giáo hoàng về Giáo dân chuẩn nhận.

Năm 1996, số hội viên của Hiệp hội Đức Mẹ Hiệp Nhất lên đến 225 thành viên và tham gia nhiều hoạt động của Giáo phận như: đào tạo giáo lý viên, phụ trách các công tác giáo xứ, giúp Huynh đoàn giáo dân Đa Minh, thăm viếng và giúp đỡ các trại phong, mở lớp học tình thương dạy văn hóa và dạy nghề cho các bạn trẻ nghèo ở nông thôn… Ngày 6 tháng 8 năm 1996, Đức Cha Phaolô-Giuse Phạm Đình Tụng ban hành bản Dự thảo Hiến Chương mới cho Hiệp hội, thay thế cho Bản Quy chế 1994. Tháng 12 năm 1999, Vị Sáng Lập nhờ Cha Phi Khanh Vương Đình Khởi dòng Phanxicô và quí sơ dòng Đức Bà Truyền Giáo biên soạn lại Hiến Chương cho phù hợp với tinh thần Tu hội đời. Ngày 28 tháng 12 năm 2001, Đức cha Giuse -Maria Nguyễn Quang Tuyến viết thư xin phép Tòa Thánh cho thiết lập một Tu hội đời. Theo sự hướng dẫn của Bộ Đời sống Thánh hiến, ngày 18 tháng 1 năm 2002,  Đức cha Giuse-Maria đã ban hành Sắc lệnh thành lập Hiệp hội Đức Mẹ Hiệp Nhất để trở nên một Tu hội đời thuộc quyền Giáo phận và cho phép các thành viên sống thử nghiệm Hiến Chương trong 5 năm. Tiếc rằng Đức cha Giuse-Maria đã lâm trọng bệnh và được Chúa gọi về vào năm 2006. Mãn thời hạn thử nghiệm vào năm 2007, Đức cha Giám quản Tông Tòa Bắc Ninh Giuse Ngô Quang Kiệt đã gửi Bộ Đời sống Thánh hiến bản lượng giá về kết quả thử nghiệm Hiến Chương. Trong thư hồi âm, Bộ nhận xét rằng nếp sống của Hiệp hội quá giống với một dòng tu, nên đề nghị Hiệp hội chỉnh sửa Hiến Chương và lối sống cho phù hợp với quy định của Giáo luật đối với các Tu hội đời.

Năm 2009, Đức Cha Cosma Hoàng Văn Đạt, Tân Giám mục Bắc Ninh, lại đệ trình lên Bộ Đời sống Thánh Hiến Bản Hiến Chương đã chỉnh sửa của Hiệp hội cũng như Hồ sơ tham vấn mới xin thiết lập Tu hội đời Đức Mẹ Hiệp Nhất. Sau khi cứu xét hồ sơ và tham vấn Bộ Giáo lý Đức Tin, Bộ Đời sống Thánh Hiến đã lưu ý trong thư hồi âm ngày 25.3.2016 rằng nếp sống của Hiệp hội vẫn mang nét của một Hội dòng. Lần này, Bộ đề nghị Hiệp hội nên suy xét kỹ lưỡng và nên chọn dạng thức tu của một Hội dòng thánh hiến hay một Tu đoàn tông đồ theo đúng Giáo luật. Trước gợi ý của Bộ Đời sống Thánh hiến, Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt đã hướng dẫn các thành viên cam kết vĩnh viễn của Hiệp hội tĩnh tâm từ 11 đến 18 tháng 7 năm 2016 để phân định về nếp sống đời tu tương lai của Hiệp hội, sao cho vừa trung thành với ý tưởng gợi hứng từ Đấng Sáng Lập, vừa theo đúng với quy định của Giáo luật. Ngày 31 tháng 7 năm 2016, với 62/71 phiếu thuận (tức 87%), các chị em cam kết vĩnh viễn đã quyết định chọn chuyển sang hình thức dòng tu thuộc quyền Giáo phận. Đáp lại mong muốn của đa số chị em thể theo hướng dẫn của Bộ Đời sống Thánh hiến, Đức Cha Cosma Hoàng Văn Đạt, Đấng Bản Quyền Giáo phận Bắc Ninh, đã hướng dẫn Hiệp hội soạn thảo lại bản Hiến Chương theo hướng trở nên một Hội dòng. Với sắc lệnh “Phê chuẩn Hiến Chương thử nghiệm và Thiết lập Hiệp hội công Đức Mẹ Hiệp Nhất hướng tới việc thiết lập một Hội dòng thuộc quyền Giáo phận” ban hành ngày 23 tháng 3 năm 2017, Đức Giám Mục đã cho phép chị em thử nghiệm sống Dự Thảo Hiến Chương và mang tu phục như các nữ tu dòng.

Ngày 26 tháng 7 năm 2021, Bộ Loan Báo Tin  Mừng qua văn thư số 318/21. Đã chấp thuận cho Đức Cha Cosma Hoàng Văn Đạt, S.J. thiết lập Hiệp Hội Đức Mẹ Hiệp Nhất thành Hội dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất thuộc Giáo phận Bắc Ninh. Ngày 01 tháng 11 năm 2021, Đức Cha Cosma Hoàng Văn Đạt, S.J. đã ký Sắc lệnh thiết lập Hội dòng và Phê chuẩn Hiến Chương của Hội dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất.

BAN NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ HỘI DÒNG