Hội Dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất - 60 năm in dấu bước hành trình -

Hồng ân Thiên Chúa chan hòa
Tuôn đổ hồng phúc tựa nguồn mưa sa
Hồng ân Thiên Chúa bao la
Muôn đời con sẽ dâng lời tạ ơn.

60 năm một hành trình trào tràn ân sủng của Thiên Chúa. 60 năm lưu dấu bước chân trên mảnh đất Quan Họ Bắc Ninh. 60 năm lịch sử đầy biến cố thăng trầm cùng sự dìu dắt nâng đỡ và đồng hành của các đấng bậc tiền nhân. Vâng, đó là chặng đường trải dài 60 năm hình thành và phát triển của Hội dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất Bắc Ninh.

Hội dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất được ĐHY Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng sáng lập từ năm 1963, khi Ngài được Tòa Thánh bổ nhiệm làm Giám Mục Bắc Ninh. Dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất đã được sinh ra từ miền đất quan họ, trong những năm tháng đất nước bị chia cắt, phần đông linh mục, tu sĩ và giáo dân từ Miền Bắc đã di cư vào Miền Nam. Giáo phận Bắc Ninh lúc đó chỉ còn một số ít linh mục lớn tuổi và một số thiếu nữ tình nguyện sống độc thân để phụng sự Thiên Chúa và phục vụ Giáo hội.

Nhìn vào con số 60 năm tưởng chừng đó là một thời gian ngắn so với những hội dòng khác có bề dày lịch sử đến cả trăm năm. Thế nhưng đối với Dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất thì đó quả là một chặng đường khá dài. Khá dài, bởi 60 năm phải lăn lộn trong sương gió của thời cuộc, của bươn chải trong sinh nhai để tồn tại, của lao nhọc trong sứ vụ để hiện hữu và của chuyển mình cách lạ thường để thực hiện một cuộc lột xác⁽[1]⁾. Mà từng chị em đã trải qua, đã cảm nếm được những khó khăn, thử thách và sự quan phòng của Thiên Chúa; cũng khá dài bởi 58 năm thai nghén trong lòng mẹ Giáo Hội. 58 năm là hạt giống âm thầm dưới tầng sâu của lớp đất cát. Và rồi Hội dòng đã được trổ sinh hoa trái 2 năm về trước, chính thức được mẹ Giáo Hội công nhận.

60 năm hình thành và phát triển, trải qua bao thăng trầm của thời cuộc. Với ý chí cố gắng cùng ơn Chúa Hội dòng đã có những bước chuyển mình đầy ân sủng. Đấng Sáng Lập đã đổi tên Tu Hội từ “ Hội chị em sống Lý tưởng” sang “ Hội chị em Tận Hiến” và cuối cùng là “ Đức Mẹ Hiệp Nhất” điều đó cho thấy tiến trình phát triển của Hội dòng qua các giai đoạn rất rõ ràng cả về sứ vụ tông đồ và đời sống thánh hiến.Khởi đi từ “chị em sống lý tưởng”, nguyên cái tên cũng cho thấy ý nghĩa rất rộng. Hầu như các thành viên trong giai đoạn này đi theo một lý tưởng tốt đẹp, tự nguyện sống độc thân để được tự do phục vụ Giáo Hội. Cho dù chiều kích tu trì chưa rõ nét. Năm 1992, Hội dòng lại đổi tên “Hội chị em Sống lý tưởng” thành “Hội chị em Tận hiến”.

Năm 1994, Hội dòng tiếp tục đổi tên sang “ Đức Mẹ Hiệp Nhất”. Lúc này con đường tu trì đã được xác định một cách rõ ràng theo một linh đạo: Noi gương Đức Maria, Đấng luôn hiệp nhất với thánh ý Thiên Chuá trong mầu nhiệm Ngôi Lời nhập thể như một nữ tỳ hèn mọn, chị em kiên trì cầu nguyện cho tất cả mọi người nên một. Chị em hiểu được rằng nguồn gốc ơn gọi đời tu đến từ Thiên Chúa và sự đáp trả từ phía con người. Với biến cố năm 2002, trong tư cách Giám Mục Bắc Ninh, Đức cha Giuse-Maria Nguyễn Quang Tuyến đã ban hành Sắc lệnh thành lập Hiệp hội Đức Mẹ Hiệp Nhất để hướng tới việc trở nên một Tu hội đời thuộc quyền Giáo phận Bắc Ninh.

Đến năm 2016, sau khi xem xét lại toàn bộ tiến trình phát triển của Hiệp Hội qua các thời kỳ, Bộ Đời sống các tu hội đời sống thánh hiến và tu đoàn tông đồ nhận thấy Hiệp hội phát triển theo hướng như một Hội dòng hơn là Tu hội đời nên đã đề nghị Hiệp hội suy xét và nên chọn dạng thức tu của một Hội dòng thánh hiến hay một Tu đoàn tông đồ theo đúng Giáo luật.

Ngày 26 tháng 7 năm 2021, Bộ Truyền Giảng Tin Mừng cho các dân tộc qua văn thư số: 318/21 đã cho phép Đức Cha Cosma thiết lập Hiệp Hội Đức Mẹ Hiệp Nhất thành Hội dòng thuộc quyền Giáo Phận. Ngày 1/11/2021, Đức Cha Cosma đã ký sắc lệnh thiết lập Hội dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất theo Giáo luật.

Nhìn lại lịch sử 60 năm của Hội dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất, các chị em mang trong mình lời tán tụng tạ ơn Thiên Chúa vì biết bao ơn lành Ngài đã thương ban cho Hội dòng. Tạ ơn Chúa về những hoa trái đã và đang được trổ sinh trên miền đất Quan Họ, với số ơn gọi mỗi ngày gia tăng, từ một nhóm số ít các chị tập hợp sống chung lý tưởng với nhau sau biến cố 1954. Hiện nay Hội dòng có 136 chị khấn trọn, 42 chị khấn tạm, 3 tập sinh, 5 thỉnh sinh và 10 đệ tử; với 20 cộng đoàn và 5 nhóm đang phục vụ trải rộng khắp giáo phận Bắc Ninh, 1 cộng đoàn ở Giáo phận Hà Nội, 1 cộng đoàn Giáo Phận Sài Gòn. Nhiều chị em được gửi đi tu học ở Sài Gòn, ở các nước như Philipine, Mỹ, và Roma để học hỏi đào sâu thêm về kiến thức chuyên môn và trau dồi kinh nghiệm mục vụ. Thời đầu chị em chỉ tham gia vào các việc như giữ đất nhà thờ, phục vụ cơm nước cho giáo dân đi lễ, dạy kinh bổn…nhưng sau này các lãnh vực khác được mở ra như: Đào tạo giáo lý viên, chuyên môn y tế, Giáo dục hay các chương trình phát triển xã hội khác… Trải qua 60 năm hình thành và phát triển của Hội dòng, đó không phải là điều lịch sử kể lại để tự hào nhưng là những biến cố để thấy điều kỳ diệu Thiên Chúa đã làm và nhận ra lòng thương xót của Thiên Chúa dành cho Hội dòng trải dài trong suốt 60 năm qua.

Nhìn lại lịch sử 60 năm của Hội dòng, các chị em mang trong mình tâm tình tri ân và tưởng nhớ công ơn của Đấng Sáng Lập đã trao ban lại những kinh nghiệm thiêng liêng, đời sống nhân bản, đời sống tu đức và khích lệ lòng nhiệt thành tông đồ để mỗi chị em cộng tác vào vào cánh đồng truyền giáo của Giáo phận.

Tri ân các đấng bậc: Hội dòng cũng đặc biệt tri ân tới Đức Cha Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến đã tiếp tục nuôi dưỡng bao bọc Hội dòng trong thời gian đầu đầy gian khó thử thách. Hội dòng cũng có được sự trợ lực nâng đỡ của Hội dòng Đức Bà Truyền Giáo, trực tiếp là hai sơ Xavie Trần Thị Linh và sơ Gioana Nguyễn Thị Nhung và quý sơ đã đảm nhận huấn luyện mọi mặt trong đời sống tu trì trong xuốt hơn 10 năm để Hội dòng có được nếp sống tu trì như ngày hôm nay. Hội dòng cũng luôn tri ân Đức Cha Cosma Hoàn Văn Đạt SJ. Ngài đã âm thầm đồng hành với Hội dòng từ khi còn chưa làm Giám mục cho đến nay trong đời sống thiêng liêng qua gặp gặp gỡ linh thao và hoàn thiện các thủ tục pháp lý cuối cùng cho việc thiết lập Hội dòng. Cùng các Đức Giám Mục của Giáo phận trong các thời kỳ khác nhau. Còn biết bao nhiêu quý đấng bậc đã dìu dắt nâng đỡ và cầu nguyện cho Hội dòng. Và Hội dòng còn nhận được sự trợ giúp đắc lực của Cha Giuse Phan Tấn thành, Op, Cha Michael Trương Thành Tùng SJ, Đức Ông Phanxicô Cao Minh Dung là những người trợ giúp đắc lực trong việc hoàn thiện cuốn Hiến chương, nội qui cùng các giấy tờ cần thiết cho đến khi được Tòa Thành chấp thuận.

Cuối cùng xin tri ân quý chị tiên khởi đã âm thầm can đảm, trung thành ở lại giáo phận trong những năm tháng đầy thử thách, khó khăn để cùng gìn giữ Giáo Phận trong thời kỳ ly tán và gây dựng Hội dòng đến ngày hôm nay. Quý chị tiền nhân đã sống rất đơn sơ, chân thành và luôn trong tâm thế mau mắn sẵn sàng lên đường thi hành sứ vụ bất cứ lúc nào mà không ngại khó khăn gian khổ. Các chị làm tất cả mọi công việc âm thầm nhỏ bé, nhưng chứa nhiều gian nan, hiểm nguy: có chị đi chợ mua đỗ, lạc , vừng… về bán để có cơ hội liên lạc cho các cha già, chuyển rượu lễ, chuyển thư của các cha về Toàn Giám Mục… nhiều lần các chị bị vây bắt, phải chạy trốn, một số chị phải đi tù… nhờ các thế hệ tiên khởi đã can đảm, hy sinh và trung thành mà Hội dòng tồn tại và phát triển dẻo dai cho tới ngày nay.

Hiện nay, Hội dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất vẫn đang tiếp tục viết lên những trang sử đẹp trong lịch sử Giáo phận Bắc Ninh, cho Giáo Hội và xã hội. Dẫu phải trải qua những biến động thăng trầm, gian nan thử thách của những năm tháng loạn lạc, đất nước bị chia cắt. Các nữ tu Đức Mẹ Hiệp Nhất vẫn trung thành sống linh đạo và đặc sủng của Hội dòng. Luôn mau mắn sẵn sàng lên đường phục vụ Giáo Hội địa phương trong các lãnh vực: giáo dục đức tin, giáo dục văn hóa, công tác xã hội, y tế.

Khi đề ra những mục tiêu cho Giáo Hội chuẩn bị bước sang ngàn năm thứ ba, Ðức Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã viết: “Các con không những phải nhớ và kể lại một lịch sử huy hoàng, mà còn phải kiến tạo một lịch sử vĩ đại nữa! Hãy hướng về tương lai, tới chỗ mà Thánh Thần đang sai các con đi để cùng với các con làm những việc trọng đại” (Tông Huấn Ðời Sống Thánh Hiến, 110). Cùng nhau nhìn lại lịch sử 60 năm để các chị em Đức Mẹ Hiệp Nhất học cách sống linh đạo và tinh thần của Hội Dòng một cách sâu sắc hơn. Ước chi mỗi chị em trong dòng luôn biết tri ân quá khứ – tín thác tương lai cho tình yêu quan phòng của thiên Chúa; luôn biết xây dựng và phát huy những gia sản quý báu của các bậc tiền nhân để lại. Và sống dấn thân phục Giáo Hội như một nữ tỳ hèn mọn của Thiên Chúa.